Czym jest biofilm i dlaczego jest problemem w kontekście boreliozy?
Biofilm to złożony problem, który ma kluczowe znaczenie w kontekście infekcji, takich jak borelioza. Warto zastanowić się, jak biofilmy wpływają na skuteczność leczenia i jakie są ich mechanizmy obronne wobec układu odpornościowego. Bakterie w biofilmie są w stanie tworzyć złożone struktury, które pozwalają im przetrwać w niekorzystnych warunkach. Na przykład, niektóre bakterie mogą tworzyć matryce z substancji organicznych, które je otaczają, co dodatkowo utrudnia działanie antybiotyków.
Przykładem może być Staphylococcus epidermidis, która jest jednym z najczęstszych czynników powodujących zakażenia szpitalne. Tworzy biofilm na powierzchniach medycznych, takich jak cewniki, co prowadzi do trudnych do wyleczenia infekcji. Badania pokazują, że u pacjentów z wszczepionymi urządzeniami medycznymi, obecność biofilmu znacząco utrudnia skuteczne leczenie antybiotykami.
W kontekście boreliozy, biofilm Borrelia burgdorferi może być szczególnie problematyczny, ponieważ jego obecność w organizmie pacjenta może prowadzić do długotrwałych objawów, które nie ustępują mimo leczenia. Dlatego tak ważne jest, aby na każdym etapie terapii brać pod uwagę potencjalną obecność biofilmu, nawet jeśli pacjent wykazuje poprawę.
Biofilm to struktura tworzona przez bakterie, która chroni je przed antybiotykami i układem odpornościowym. Biofilm działa jak miniaturowa twierdza, w której bakterie mogą przetrwać w formie „uśpionej”, odpornej na leczenie. Może to dawać oporność na antybiotyk.
Takie formy są znane m.in. w przypadku bakterii wywołujących:
- infekcje dróg moczowych (E. coli),
- zapalenie płuc (Pseudomonas aeruginosa),
- infekcje wszczepów i zastawek (Staphylococcus aureus).
Teraz wiemy, że Borrelia burgdorferi również potrafi tworzyć biofilmy – i to w newralgicznych miejscach, takich jak serce.
Warto również wspomnieć, że biofilm ma zdolność do samoregeneracji. Gdy niektóre bakterie w biofilmie zostaną zniszczone przez działanie antybiotyków, pozostałe mogą szybko zregenerować się, co prowadzi do powrotu infekcji. To zjawisko występuje nie tylko w boreliozie, ale i w wielu innych infekcjach bakteryjnych, co czyni je ważnym tematem badań.
Badania na myszach docierają do interesujących wniosków dotyczących specyficznych warunków, które sprzyjają tworzeniu biofilmu przez Borrelia. W szczególności, stwierdzono, że obecność określonych czynników immunologicznych w organizmach myszy może wpływać na intensywność i lokalizację biofilmu. Dlatego zrozumienie czynników, które sprzyjają jego powstawaniu, może mieć kluczowe znaczenie w przyszłych terapiach.
Nowe badania: Borelioza tworzy biofilmy w sercu
W niedawno opublikowanym badaniu na myszach naukowcy potwierdzili, że Borrelia burgdorferi tworzy biofilmy w tkance serca. Użyto nowoczesnych technik takich jak:
- IHC i FISH – wykrywających bakterie i alginian (marker biofilmu),
- Mikroskopia 3D – pokazująca struktury biofilmu,
- Atomic Force Microscopy – ujawniająca kanały i warstwy ochronne biofilmu.
Wyniki były jednoznaczne: biofilmy Borrelia obecne były w sercach zakażonych myszy, a w ich pobliżu wykryto wysoki poziom białka CRP, świadczącego o zapaleniu.
Biofilm, a oporność na antybiotyk
Biofilm nie tylko chroni bakterie, ale również wpływa na ich komunikację. Bakterie w biofilmie często korzystają z sygnałów chemicznych, aby koordynować swoje działania, co prowadzi do bardziej zorganizowanego i skutecznego ataku na organizm gospodarza. Zjawisko to, znane jako quorum sensing, jest kluczowe dla zrozumienia, w jaki sposób biofilmy funkcjonują jako złożone społeczności mikroorganizmów.
Jednym z większych wyzwań jest fakt, że niektóre terapie mogą nie angażować odpowiednich mechanizmów walki z biofilmem. To oznacza, że nie wystarczy tylko stosować antybiotyki, ale także należy rozważyć dodatkowe terapie, takie jak stosowanie enzymów, które mogą rozkładać matrycę biofilmu, umożliwiając antybiotykom lepszy dostęp do bakterii.
Dlaczego to takie ważne? Biofilm może powodować, że Borrelia:
- przeżywa mimo terapii antybiotykowej,
- powraca po leczeniu – co może tłumaczyć przewlekłe objawy,
- uruchamia przewlekły stan zapalny, który uszkadza tkanki (np. mięsień sercowy).
Badania pokazały, że bakterie w biofilmie mogą być nawet 1000 razy bardziej odporne na antybiotyki niż ich forma wolnożyjąca.
Co to oznacza dla pacjentów z boreliozą?
Zidentyfikowanie biofilmów Borrelia w sercu to kluczowy przełom. Oznacza to, że:
Dodatkowo, terapie takie jak wykorzystanie ultradźwięków lub fototerapii mogą być obiecującymi metodami, które mogą wspierać tradycyjne leczenie i zwiększać skuteczność antybiotyków w walce z biofilmem.
To zjawisko jest przedmiotem intensywnych badań w wielu ośrodkach badawczych na całym świecie.
- leczenie boreliozy może wymagać terapii ukierunkowanej na biofilm,
- klasyczne antybiotyki mogą być niewystarczające,
- biofilm może odpowiadać za nawracające lub przewlekłe objawy po leczeniu,
- potrzeba nowych strategii terapeutycznych i diagnostycznych.
Podsumowanie: Biofilm Borrelia to brakujące ogniwo w leczeniu boreliozy?
Coraz więcej badań wskazuje, że przewlekła borelioza to nie mit – a realny problem wynikający z obecności biofilmów Borrelia. To one mogą być winne nawrotom, oporności i przewlekłemu zapaleniu.
Zrozumienie mechanizmów biofilmu to krok w stronę skuteczniejszego leczenia i poprawy jakości życia pacjentów.
Antybiotyk może powodować oporność boreliozy
Przepraszam, że znowu to zrobię, ale zobaczcie – niedawno popełniłem wpis o jakże starym badaniu w temacie Nieskuteczności klinicznej doxycykliny, a tutaj mamy badanie, które pokazuje dlaczego tak może się dziać.
Dodatkowo przypomnę o moich dwóch ziomeczkach z branży IT, których spotkało coś co objawiło się zapaleniem serca w jednym przypadku oraz zawałem, zresztą, sam miałem objawy zawału o czym piszę we wpisie.
Obydwoje mieli świeżą infekcję wykrytą przez przeciwciała IgM, pomimo tego, że nie odnotowali ugryzienia kleszczem.
Być może to wynika z faktu, że jak z biofilmu zostaną wrzucone bakterie z pierwszej infekcji, to mamy odpowiedź w klasie świeżych infekcji? Temat na pewno warty prześledzenia.
Powiadom swojego terapeutę
Ta informacja nie powinna zostać przeoczona przez Twojego terapeutę, link jest łatwy do zapamiętania: lyme.love/biofilm (lyme kropka love ukośnik biofilm) – przekaż mu ją czym prędzej, a najlepiej pokaż mu cały blog Borre.Love i może też zakocha się w wiedzy o boreliozie 🙂
Zdrówka!
📚 Źródło naukowe:
Microorganisms 2024, Borrelia Biofilm Formation and Its Inflammatory Effect in a Murine Model of Lyme Carditis
Link do publikacji
Memik się też przypałętał 🙂
Zobacz inne wpisy na blogu Borre.Love i zakochaj się w wiedzy o boreliozie, a mamy trochę tematów, na które musisz zwrócić uwagę, że:
- doxycyklina jest nieskuteczna klinicznie w leczeniu boreliozy,
- testy diagnostyczne mają swoje wady
- objawów boreliozy i odkleszczówek jest cała masa,
- bardziej skomplikowanie robi się, jak objawi się ALS czy SM,
- no i jak zaczyna chorować cała rodzina, ale u każdego może objawiać się inaczej…
- pojawiają się objawy depresji, nerwicy, zaburzenia koncentracji czy niezborność ruchów, które mogą pojawić się przy każdej infekcji, nie tylko boreliozą…
- męty / robaczki widoczne w płynie nawilżającym soczewkę, też mogą być od niej…